Teknoloji Tasarım Dersi Nedir?
Teknoloji Tasarım dersi, uzun yıllardır Avrupa da ki okullarda okutulan, bizde ise daha önceki İş-Eğitimi dersi kaldırılarak yerine, 2005 yılından itibaren ve ilk çıktığında 6. 7. ve 8. sınıflarda haftalık iki ders saati olarak eğitimi verilen bir dersti. Daha sonra 2012-2013 Eğitim öğretim yılında Teknoloji ve Tasarım dersi 6. sınıflardan kaldırılarak sadece 7 ve 8. sınıflarda uygulanmaya başlandı. Önceki Teknoloji ve Tasarım dersi programı da buna göre güncellendi.
Daha önceki Teknoloji ve Tasarım dersi programında (Düzen-Kurgu-Yapım) kuşakları vardı.
Yeniden hazırlanan ve güncellenen Yeni Teknoloji ve Tasam dersi öğretim programı, 2017-2018 eğitim öğretim yılından itibaren 7. sınıflardan başlamak üzere kademeli olarak ortaokullarda yine haftalık 2 ders saati olarak uygulanmaya başlanmıştır.
2019-2020 eğitim öğretim yılı başında ise Teknoloji ve Tasarım dersi Öğretmen Kılavuz Kitabı yayınlandı ve kullanıma sunuldu..
Teknoloji ve Tasarım
Teknoloji ve Tasarım kelimesi günümüzün vazgeçilmez iki kelimesidir. Hayatımızda teknolojiyi ve tasarımı atalım. Ne kalır geriye…
Teknoloji Tasarım dersinin amacı, kısaca sorunlara fikir üreten, buluş ve icatlarla çözümler bulan, düşünen ve geliştiren bireylerin olduğu bir toplumu hedefler. Petrol ve doğalgazı neredeyse olmayan bir ülke olarak böyle bir toplum güçlü, ezilmeyen bir ülke olabilmek için zorunludur.
Teknoloji Tasarım Dersi, başıma icat çıkartma diyen bir toplumda, bütün icatları – gavur icadı deriz – yabancıların yaptığına inanılan Türkiye toplumunda öğretmen ve öğrenci için uygulanması oldukça zor olan bir derstir. Aileler, hatta okul idareleri, öğretmenler gibi eğitimli insanlar tarafından bile gereksiz görülmektedir. Örneğin okul idaresince kılavuz kitaba uygun atölye ortamları için gerekli destek sağlanmamaktadır. Veliler 90 not almış bir öğrencinin notunu bile az görmektedirler ki öğretmenin fazlaca verdiği de büyük ihtimaldir. Bazı müfettişler ki maalesef bu dersin tecrübesinin olmaması onları böyle bir yetkide bazı yanlışlara sevk edebilmektedir. Müfettişlerimizden ders imkanları için gerekli koşulların sağlanması, eksiklerin giderilmesi noktasında öğretmene destek verenlere teşekkür ediyoruz.
Teknoloji ve Tasarım Dersinde 25 i geçen Sınıflar Bölünmelidir?
Teknoloji ve Tasarım dersi bölünebilir mi? Teknoloji Tasarım dersi, bire bir öğrenci ile ilgilenmeyi süreci takip etmeyi gerektiren bir derstir. Bu nedenle kalabalık sınıflarda verim almak neredeyse imkansızdır. Bu sorunu kaldırmak amacı ile sınıf mevcudu 25 i geçen durumlarda sınıfın kız ve erkek öğrenci şartı eşit olacak şekilde, ikiye bölünmesi zorunlu kılınmıştır. İki ayrı gurup iki ayrı sınıf/Atölye de, farklı öğretmenler ile eğitim görmelidirler. Sınıf mevcudu 40 öğrenciyi geçen durumlarda ise sınıf 3’e bölünür. Bu durum bile hala tartışma konusudur. İmkanları olduğu halde sınıfları böldürmekte zorluk yaşayan öğretmenlerimizi duymaktayız. Bu konu da “Teknoloji ve Tasarım Dersi Öğretim Programı (Ankara, 2018)” isimli PDF dosyasının 10. sayfasının 2. maddesinde açıkça şu ifade yer almaktadır. Öğretmenlerimiz bu maddeyi çelişkili durumlarda ilgili yetkililere gösterebilirler.
“Öğretim Programı’nın hedeflenen amaçlara ulaşması için dersteki öğrenci sayısı 25’i geçmemelidir. Öğrenci sayısı 25’ten fazla olan sınıflar gruplara ayrılmalıdır. Gruplardaki öğrenci dağılımının dengeli olmasına dikkat edilir. Her gruptan bir öğretmen sorumlu olur ve yıl sonuna kadar aynı grupla Programı yürüterek öğretimi gerçekleştirir.”
Teknoloji Tasarım dersinde okulda bir öğretmen varsa bile sınıf bölünmelidir. Bölünen sınıfın diğer gurubuna idarenin görevlendirme olarak öğretmen talebinde bulunması uygundur. Öğretmen yok denilerek 35 kişilik sınıflara öğretmenin tek başına eğitim vermeye çalışması durumunda, öğretmen sınıf disiplinine daha fazla zaman harcar. Tek tek ilgilenmek için yeteri zamanı yoktur. Öğrencilere dersin kazanımlarını, kavratmakta yetersiz kalabilir ki ortaya çıkan ürünlerde maalesef ya çok az olur yada verimli sonuçlar elde edilemez. Halbuki Teknoloji Tasarım dersinde 35 öğrencide sınıf ikiye bölünmelidir. Okulun tek öğretmeni dersin yarısına derse girer. Diğer yarısı için dışarıdan veya okul içinden öğretmen görevlendirmesi yapılması en uygun çözüm olacaktır.
Diğer gurubun öğretmeni gelmez ise sınıfı birleştirmeli misiniz?
Teknoloji ve Tasarım dersinde diğer öğretmen yoksa gruplar birleştirilir mi? Örneğin 7-A sınıfı iki gurup olarak bölündü ve iki ayrı öğretmen ile ayrı sınıf ve atölyelerde ders işleniyor. Öğretmenlerden birisi, örneğin sağlıkla ilgili zaruri bir gerekçe ile derse gelemedi. Böyle bir durumda idare veya nöbetçiler tarafından diğer gurubu sizin sınıfta birleştirme talebi gelir. Böyle bir durumda diğer gurubu kendi sınıfınıza çağırıp sınıfı birleştirerek devam etmeli misiniz? Böyle yaparsanız iyi olur mu?
Kimse öğrenciler dersten geri kalsın istemez ama düşünün matematik dersinde bir öğretmen o gün gelemez ise o sınıf başka bir sınıf ile birleştiriyorlar mı? Genellikle böyle bir şey yapılmıyor. Tamam sınıfın fiziki olarak o kadar öğrenciyi alması zorda olabilir. Ama imkan olsa bile genelde öğretmeni gelmeyen sınıf ile nöbetçi öğretmen ilgileniyor. Çünkü müfredat aynı sınıf aynı olsa bile öğretmenlerin ders işleyişi faklı olabilir. Görevlendirmeler farklı olabilir. Konu olarak önde veya diğer öğretmene göre geride olabilir. Öğretmeni gelemeyen diğer sınıfı matematik öğretmeni sınıfa alsa; aşırı kalabalık olması ve öğretmen ders anlatış süreci farklılıklardan dolayı karmaşa ve netice de öğretmen kendi öğrencilerine de dersi anlatamaz hale gelebilir. Kaş yapalım derken gözden oluruz. İşte aynen bu durum Teknoloji ve Tasarım dersi içinde geçerlidir. Diğer öğretmen gelemedi diye sınıf birleştirilirse, sınıfta Teknoloji ve Tasarım dersi için istenmeyen bir kalabalık, karmaşa meydana gelir. Müfredat aynı, sınıf aynı ama öğretmenlerin ve yöntemlerinin farklı olması sebebi ile öğretmen diğer öğrencilere de kendi öğrencilerine verimli bir fayda sağlayamaz. Kendi gurubundaki öğrencileri olan dersi de öğrencilerin tabiri ile arada kaynar.
Nasıl bir matematik öğretmeni gelemeyince, öğrenciler başka bir matematik öğretmeninin sınıfına gönderilmiyorsa, teknoloji ve tasarım dersinde de diğer gurup öğretmeni gelemeyince, öğrenciler diğer guruba gönderilmemelidir. Sınıf adı aynı olabilir. Ama ikiye bölündüğü için ayrı guruplar, faklı öğrenciler, öğretmen ve sınıf ortamı ile iki ayrı sınıf gibidir. Bu nedenle nasıl matematik öğretmeni gelemediğinde sınıflar birleştirilmiyorsa ve nöbetçi öğretmen sınıfla ilgileniyorsa, diğer guruptaki Teknoloji ve Tasarım öğretmeni gelemediğinde de gruplar birleştirilmemeli, gelemeyen öğretmenin gurubu ile nöbetçi öğretmen ilgilenmelidir.
Öğrenciler içinde en iyisi budur. Derse gelemeyen Matematik öğretmeni nasıl dersi telafi ediyorsa, bölünmüş diğer grup öğrencilerinin dersine gelemeyen Teknoloji ve Tasarım Dersi öğretmeni de daha sonra dersini telafi edecektir. Diğer öğretmenin müdahalesi, çocukların kafalarını da karıştırabilir.
Diğer gurubun Teknoloji ve Tasarım Öğretmeni derse gelmediğinde, sınıfı birleştirelim şeklinde idareden bir talep (onlara ilk başta mantıklı gelebilir) gelirse, yukarıdaki açıkladığımız şekilde durumu izah ederseniz makul ve mantıklı olduğunu fark edip gönüllü olarak ikna olup, sınıf birleştirme taleplerini yüksel ihtimal geri çekeceklerini ve diğer guruba nöbetçi öğretmen göndereceklerini düşünüyor ve inanıyoruz. Öğrenciler için en doğru olanın bu olduğuna inanıyoruz.
Teknoloji tasarım dersi kılavuzunda atölyenin nasıl olacağı çizimlerle belirtilmiştir. Kaç idareci ve öğretmen bunu incelemiştir. Ona göre ortam hazırlayalım demiştir. 5 yıllık kalkınma planına eklemiştir?
Türkiye son yıllarda buluş ve icatlar konusunda, patent başvuruları konusunda ciddi mesafe kat etmiştir. Bunda Teknoloji Tasarım dersinin ciddi katkısı olduğuna da inanıyoruz. Çünkü öğrencisi, öğretmeni hatta velisi ile bir şeyler üretme çabası toplumda üretme fikrini bilinci yerleştirmeye başlamış, ateşlemiştir. Teknoloji Tasarım dersi uygulanması, koşulları, derse bakış açısı zamanla gelişerek çok daha iyi sonuçlar alınacağına inanıyoruz ve öğretmenlerimizde bu inançla bütün önemsemeyişlere rağmen mücadele etmelidir.
Teknoloji tasarım dersinin kaldırılacağı gibi dedikodular boştur. Teknoloji ve Tasarım hayatımızın vazgeçilmezleri iken bu dersin kaldırılacağının söylenmesi çok saçmadır. Onu söyleyenlerin hayatından teknolojik alet makinaları atmaları tasarım harikası mobilyalarını bırakmaları vs.. mümkün müdür…
Teknoloji Tasarım öğretmenlerinin sivil toplum örgütlenmeleri ile her şeyi devletten beklemeden, ama devletin dikkatini de çekerek gayret göstermesi gerekmektedir.
Dersin kendisini, nasıl veriminin artırılacağı konuları sorun kabul edilerek çözümler üretilmedir. Çözümleri bulmak için öncelikle soru ve sorunları ortaya dökmeliyiz.
Teknoloji Tasarım Dersi konusunda öğrenci ve öğretmenlerimizin karşılaştığı sorunları ve çözümlerini arayacağımız makalelerimiz devam edecektir…
